26

Maar laten wij niet vergeten, dat het geweten op schuldige wijze misvormd kan worden, dat het kan volharden in de boosheid en de heilbrengende werkzaamheid kan weerstaan. Daarin ligt de noodzaak de leer van Christus te verkondigen, de waarheden van het geloof en de morele normen. Daarin ligt ook de noodzaak van de sacramenten, die alle zeven door Jezus Christus zijn ingesteld als causa instrumentalis —als werktuiglijke oorzaak— van zijn genade (vgl. H. Thomas van Aquino, Summa Theologiae, III q62 a1) en als hulp-middelen tegenover de gebreken die het gevolg zijn van onze gevallen natuur (vgl. Ibidem, III q61 a2). Daar volgt weer uit, dat het goed is vaak onze toevlucht te nemen tot de biecht en de Eucharistie.

De enorme verantwoordelijkheid van allen in de Kerk en met name van de herders is goed verwoord in de raad van de heilige Paulus: Ik bezweer u voor het aanschijn van God en van Christus Jezus die levenden en doden zal oordelen bij zijn verschijning en zijn koningschap: verkondig het woord, dring aan te pas en te onpas, weerleg, berisp, bemoedig, in één woord, geef uw onderricht met geduld. Want er komt een tijd dat de mensen de gezonde leer niet meer zullen verdragen. Zij zullen zich een menigte leraars aanschaffen naar eigen smaak, die hun naar de mond praten. En zij zullen hun oren sluiten voor de waarheid om te luisteren naar allerlei mythen (2 Tim 4, 1-4).

Dit punt in een andere taal