Lijst van punten

Het recht op privacy

Laten we teruggaan naar de genezing van de blinde. Jezus heeft zijn leerlingen geantwoord dat de ongelukkige situatie van deze man niet het gevolg van de zonde is, maar een gelegenheid om de macht van God te manifesteren. En met bewonderenswaardige eenvoud maakt Hij dat de blinde kan zien.

Hiermee begint voor deze man zijn geluk, maar ook zijn kwelling. Ze laten hem niet met rust, te beginnen met de buren en degenen die hem vroeger hadden zien bedelen (Joh 9, 8). Het evangelie zegt niet dat ze blij waren, maar dat ze het niet konden geloven, hoewel de man met nadruk herhaalde dat hij dezelfde was die eerst niet kon zien en nu wel. Ze laten hem niet in alle rust van zijn geluk genieten maar brengen hem naar de Farizeeën. Die vragen hem opnieuw hoe het kan dat hij ziet, en hij antwoordt opnieuw: Hij deed slijk op mijn ogen, ik waste mij en ik zie (Joh 9, 15).

En de Farizeeën willen aantonen dat die gebeurtenis — die een weldaad en een groot wonder is — niet heeft plaatsgevonden. Sommigen nemen hun toevlucht tot kleinzielige, schijnheilige, zeer onredelijke argumenten. Hij genas op een sabbat, en omdat het op de sabbat verboden is te werken, ontkennen ze het wonder. Anderen beginnen wat tegenwoordig een enquête zou heten. Ze gaan met zijn ouders praten: Is dit uw zoon, die volgens uw zeggen blind geboren is? Hoe kan hij dan nu zien (Joh 9, 19)? Uit vrees voor de machtigen antwoorden de ouders met een uitspraak die aan alle eisen van wetenschappelijk onderzoek voldoet: Wij weten dat dit onze zoon is en dat hij blind is geboren, maar hoe hij nu kan zien, weten wij niet; of wie zijn ogen geopend heeft, wij weten het niet. Vraagt het hemzelf, hij is oud genoeg en zal zelf zijn woord wel doen (Joh 9, 20-21).

Degenen die de blindgeborene ondervragen kunnen het niet geloven, omdat zij het niet willen geloven. Voor de tweede maal riepen zij nu de man die blind was geweest bij zich en zeiden hem: (…). Wij weten dat die man — Jezus Christus — een zondaar is (Joh 9, 24).

In weinig woorden geeft het verhaal van de heilige Johannes hier een standaardvoorbeeld van een ongehoorde aanslag op een grondrecht dat ieder mens van nature heeft: het recht om met respect behandeld te worden.

Het thema is nog steeds actueel. Ook wij kunnen zonder moeite gevallen van agressieve nieuwsgierigheid noemen, waarbij het privéleven van andere mensen op een ziekelijke manier wordt nagetrokken. Een minimaal rechtvaardigheidsgevoel maakt al dat men bij het onderzoek van een vermoedelijk delict discreet en terughoudend te werk gaat, opdat de mogelijkheid van het delict niet gelijk als een feit wordt gepresenteerd. Het is dus overduidelijk dat de ziekelijke zucht om iets te willen uitpluizen dat niet alleen geen delict, maar een goede daad kan zijn als perversie moet worden bestempeld.

Tegenover de dealers in verdachtmakingen, die een commercie lijken te maken van de privacy van een persoon is het noodzakelijk om diens waardigheid en recht op privéleven te verdedigen. Hierbij vinden fatsoenlijke mensen elkaar, christen of niet, want het gaat om een algemeen geldende waarde: het recht van de persoon om zichzelf te zijn, zich niet te hoeven blootstellen aan de blik van anderen, en een gerechtvaardigde reserve binnen de familie te mogen bewaren wat betreft vreugden, moeilijkheden en verdriet. En vooral het recht om mensen die in nood zijn te kunnen helpen zonder er een spektakel van te maken, zuiver uit liefde, zonder te worden gedwongen om dat aan de grote klok te hangen, laat staan om de intimiteit van de ziel bloot te leggen voor onbescheiden en kwaadwillige blikken van personen voor wie het geestelijk leven van een mens niet meer dan aanleiding is tot wrevel en spot.

Maar het is moeilijk aan die bemoeizuchtige agressiviteit te ontkomen! De methoden om iemand niet met rust te laten zijn talrijker geworden, denk maar aan de technische middelen en aan algemeen geaccepteerde manieren van argumenteren waartegen het moeilijk is je te verweren als je je goede naam wil behouden. Dikwijls wordt er eenvoudigweg van uitgegaan dat iedereen slecht handelt; bij een dergelijke manier van denken komt gegarandeerd het mea culpa-gedrag te voorschijn, het kritiek leveren op zichzelf. Als iemand dan geen ton modder over zich heen gooit, concluderen ze dat hij behalve dat hij niet deugt, ook een arrogante huichelaar is.

Bij andere gelegenheden gaat men anders te werk. Iemand spreekt of schrijft laster en stelt vervolgens dat hij bereid is aan te nemen dat je integer bent, maar anderen zullen daar misschien anders over denken en die kunnen publiek maken dat je een boef bent. En hoe bewijs je dat je geen boef bent? Of ze zeggen: je hebt altijd beweerd dat je gedrag fatsoenlijk, eerlijk en integer is, maar wil je alsjeblieft nog eens nagaan of je misschien toch niet slecht, oneerlijk en geniepig bent?

Deze voorbeelden verzin ik niet. Ik ben ervan overtuigd dat iedere persoon of iedere instelling met een beetje naam de casuïstiek kan aanvullen. In sommige kringen is de valse mentaliteit gekweekt dat het publiek, of het volk, of hoe ze het willen noemen, het recht heeft de meest persoonlijke details van andermans leven te kennen en er een mening over te hebben.

Mag ik een paar woorden zeggen over iets dat mij heel na aan het hart ligt? Al meer dan dertig jaar heb ik op allerlei manieren gezegd en geschreven dat het Opus Dei geen tijdelijke of politieke doelstellingen heeft. Het wil enkel en alleen de kennis en de praktijk van de leer van Christus verspreiden onder mensen van alle rassen, alle sociale lagen van de maatschappij, in alle landen, en eraan bijdragen dat er op aarde meer liefde voor God is en dus meer vrede en rechtvaardigheid onder de mensen die allemaal kinderen van één en dezelfde Vader zijn.

Duizenden, miljoenen mensen in de hele wereld hebben het begrepen. Anderen, of beter gezegd weinigen, schijnen het om wat voor reden dan ook niet te begrijpen. In mijn hart sta ik dichter bij de eersten, maar de anderen respecteer ik ook. Ik houd van hen, want allen hebben een waardigheid die waardering en respect verdient en allen zijn geroepen tot de heerlijkheid van de kinderen van God.

Maar er is altijd wel een sektarische minderheid die niet begrijpt waarnaar mijn liefde en die van vele anderen uitgaat. Zij verlangen verklaringen en onderbouwingen die passen bij hun uitsluitend politieke denkwijze die is gericht op groepsbelangen en machtsverhoudingen. Het is een manier van denken die zich afsluit voor het bovennatuurlijke. Als zij geen verklaring krijgen die in hun straatje past — een verklaring die dus niet zou kloppen — dan denken ze met argwaan aan leugens, laaghartigheid en duistere plannen.

Ik moet zeggen dat dergelijke dingen mij niet somber of bezorgd maken, ik wil er aan toevoegen dat ik er zelfs plezier om zou hebben als ik dan niet over het feit zou heenstappen dat de naaste hierdoor beledigd wordt, en dat het een ten hemelschreiende zonde is. Ik ben van Aragon, een streek in Spanje waar de mensen de naam hebben recht door zee te gaan. Van nature houd ik van oprechtheid en heb ik een instinctieve afkeer van alles wat onecht is. Ik heb altijd geprobeerd om zonder aanmatiging of trots met de waarheid te antwoorden, ook tegenover mensen die ongemanierd, arrogant en vijandig waren en geen spoor van menselijkheid toonden.

Het antwoord van de blindgeborene aan de Farizeeën, toen ze hem voor de zoveelste keer vroegen hoe het wonder gebeurd was, is vaak bij mij opgekomen: Dat heb ik al verteld, maar gij hebt niet geluisterd. Waarom wilt ge het opnieuw horen? Wilt ook gij soms leerlingen van Hem worden? (Joh 9, 27).