Lijst van punten

De heilige Mis in het leven van de christen

De heilige Mis, die het geschenk van de Drie-eenheid aan de Kerk is, plaatst ons voor de fundamentele mysteries van het geloof. Het is dan ook duidelijk dat de Mis het centrum en de wortel van het geestelijk leven van de christen is. Daar zijn alle sacramenten op gericht (zie H. Thomas, Summa theologiae, III, q. 65, a. 3). In de heilige Mis komt het leven van de genade, dat bij het doopsel in onze ziel werd gelegd en door het vormsel gesterkt verder groeit, tot volle ontplooiing. Wanneer wij deelnemen aan de heilige Eucharistie, schrijft de heilige Cyrillus van Jeruzalem, ondervinden wij de geestelijke inwerking van de heilige Geest, die ons vergoddelijkt. Hij maakt ons niet alleen gelijkvormig aan Christus zoals bij het doopsel, maar maakt ons geheel en al gelijk aan Christus, door ons deelgenoot te maken van de volheid van Jezus Christus (Catechese, 22, 3).

De uitstorting van de heilige Geest die ons gelijkvormig maakt aan Christus, leidt ons tot het besef dat wij kinderen van God zijn. Wij leren van de Vertrooster die liefde is, ons hele leven op die deugd te baseren en daarom kunnen wij, consummati in unum, volmaakt één met Christus (Joh 17, 23), voor de mensen zijn wat de heilige Augustinus zegt van de Eucharistie: een teken van eenheid, een band van liefde [In Ioannis Evangelium tractatus, 26, 13 (PL 35, 1613)].

Het is niets nieuws als ik zeg dat sommige christenen een heel armoedige kijk op de heilige Mis hebben; voor velen gaat het daarbij slechts om een ritueel, zo niet om een sociale gewoonte. Dat komt doordat ons hart in zijn kortzichtigheid in staat is zelfs het grootste geschenk van God aan de mensen uit sleur te ontvangen. In de heilige Mis, in deze Mis die wij nu vieren, ik herhaal het nog eens, is de allerheiligste Drie-eenheid op een bijzondere wijze werkzaam. Alleen met een volledige overgave van lichaam en ziel kunnen wij aan zoveel liefde beantwoorden: we horen God, we spreken met Hem, we zien Hem, we proeven Hem. En als woorden tekortschieten kunnen we zingen en onze tong gebruiken — Pange, lingua! loof, mijn tong! — om in aanwezigheid van heel de mensheid de grootheid van de Heer te bezingen.

De heilige Mis vieren betekent voortdurend in gebed zijn, want ieder van ons heeft daar een persoonlijke ontmoeting met God waarbij we Hem aanbidden, Hem loven, Hem smeken, Hem dankzeggen, eerherstel brengen voor onze zonden, ons zuiveren en ons in Christus één voelen met alle christenen.

Misschien vragen we ons wel eens af hoe wij aan zoveel liefde van God kunnen beantwoorden en we zouden graag een duidelijk programma voor een christelijk leven willen zien. De oplossing is gemakkelijk en ligt binnen het bereik van alle gelovigen: van harte meedoen met de Mis, in de Mis leren God te ontmoeten, want in dit Offer ligt alles besloten wat de Heer van ons wil.

Ik wil jullie graag herinneren aan iets waar jullie al zo vaak bij aanwezig zijn geweest: de liturgie van de Mis. Als wij die stap voor stap doornemen zal Onze Lieve Heer ons misschien laten ontdekken waarin we moeten beteren, welke gebreken wij moeten uitroeien en hoe we met alle mensen als broeders en zusters moeten omgaan.

De priester gaat naar het altaar van God, naar God die onze jeugd verblijdt. De heilige Mis begint met een vreugdezang, want God is aanwezig. Die vreugde uit zich vol eerbied en liefde in de kus op de altaartafel, een symbool van Christus en een herinnering aan de heiligen; het is een kleine, maar geheiligde plaats, omdat hier het heilig sacrament dat een oneindige werkzaamheid heeft, voltrokken wordt.

In de schuldbelijdenis komen we voor onze onwaardigheid te staan, niet door een abstracte herinnering aan onze schuld, maar door ons onze zonden en fouten voor de geest te halen. Daarom herhalen wij: Kyrie eleison, Christe eleison, Heer, ontferm U over ons; Christus, ontferm U over ons. Als de vergiffenis die we nodig hebben afhankelijk zou zijn van onze verdiensten, dan zou er op dat moment een bitter verdriet in ons opkomen. Maar aangezien Hij goed is krijgen we door de barmhartigheid van God vergiffenis, en we loven Hem dan ook onmiddellijk door het Gloria in te zetten: Want Gij alleen zijt de Heilige, Gij alleen de Heer, Gij alleen de Allerhoogste, Jezus Christus, met de heilige Geest, in de heerlijkheid van God de Vader.

Jezus is de Weg, de Middelaar. In Hem is alles! Buiten Hem is niets! In Christus en door Hem onderwezen durven wij de almachtige God onze Vader te noemen. Hij, die hemel en aarde gemaakt heeft, is een liefdevolle Vader die er op wacht dat we steeds weer met de houding van de verloren zoon naar Hem terugkeren

Ecce Agnus Dei… Domine, non sum dignus… Zie het Lam Gods… Heer, ik ben niet waardig. We gaan de Heer ontvangen. Bij de waardige ontvangst van belangrijke personen hoort verlichting, muziek en feestelijke kleding. Maar hoe kunnen we onze ziel voorbereiden op de komst van Christus? Hebben we er wel eens over nagedacht wat we zouden doen als we Hem maar één keer in ons leven zouden kunnen ontvangen?

In mijn kinderjaren was de praktijk van de veelvuldige communie nog niet algemeen. Ik herinner me heel goed hoe men zich daar naar lichaam en ziel op voorbereidde. Men deed zijn beste kleren aan, men was schoon en goed gekamd, gebruikte misschien een beetje parfum… Dat waren attenties van mensen die verliefd zijn en die weten hoe ze met een fijne en sterke liefde aan liefde kunnen beantwoorden.

De heilige Mis eindigt met Christus in onze ziel. De zegen van de Vader, de Zoon en de heilige Geest begeleidt ons de hele dag bij onze eenvoudige en gewone taak om alle nobele bezigheden van de mens te heiligen.

Door de heilige Mis zullen jullie leren hoe je met elk van de drie goddelijke Personen omgaat: met de Vader, die de Zoon voortbrengt; met de Zoon, die door de Vader wordt voortgebracht; en met de heilige Geest, die uit beiden voortkomt. Tot welk van de drie Personen we ons ook richten, we richten ons steeds tot de ene God. En als wij ons tot de Drie in de Drie-eenheid richten, richten we ons ook tot de enige en ware God. Houd van de Mis, mijn kinderen, houd van de Mis. Ga vol verlangen ter communie, ook al ben je innerlijk koud, ook al zit het gevoel niet mee. Ontvang Hem met geloof, met hoop en brandend van liefde.

Vruchtbaarheid van de Eucharistie

Het was nacht toen de Heer bij het Laatste Avondmaal de Eucharistie instelde, wat duidelijk liet zien – aldus de heilige Johannes Chrysostomus — dat de tijden vervuld waren [In Matthaeum homiliae, 82, 1 (PG 58, 700)]. De nacht viel over de wereld omdat de oude riten, de tekenen van de oneindige barmhartigheid van God voor de mensheid, volledig in vervulling zouden gaan en de weg werd gebaand voor een echte dageraad: het nieuwe Pasen. De Eucharistie werd in de nacht ingesteld als voorbereiding op de ochtend van de verrijzenis.

Ook in ons leven moeten wij die dageraad voorbereiden en al het vergankelijke of schadelijke dat nergens voor dient van ons afschudden: ontmoediging, wantrouwen, neerslachtigheid, lafheid. De Eucharistie brengt de kinderen van God een nieuwe aanwezigheid van het goddelijke en daaraan moeten we in novitate sensus, met een nieuw inzichtRom 12, 2] beantwoorden door heel ons voelen en handelen te vernieuwen. Er is ons een nieuwe krachtbron gegeven, een sterke wortel die op Christus is geënt. Nu we het Brood voor vandaag en voor altijd hebben ontvangen, kunnen we niet meer naar het oude zuurdeeg terugkeren.