Lijst van punten

Ik zou niet kunnen bepalen welke de belangrijkste natuurlijke deugd is. Dat hangt er van af vanuit welke gezichtshoek je het bekijkt. Bovendien is de vraag niet interessant, want het gaat er niet om een of enkele deugden te beoefenen: het gaat juist om de strijd ze allemaal te verwerven en te beoefenen. Elke deugd apart houdt verband met de andere deugden. Zo maakt het streven naar oprechtheid ons ook rechtvaardig, opgewekt, verstandig en kalm.

Evenmin raak ik onder de indruk door die manier van redeneren waarbij onderscheid gemaakt wordt tussen persoonlijke deugden en sociale deugden. Geen enkele deugd kan in overeenstemming gebracht worden met egoïsme. Elke deugd moet noodzakelijkerwijs een uitwerking hebben in onze eigen ziel en in de zielen om ons heen. We zijn allemaal mensen en allemaal kinderen van God en kunnen ons leven dus niet opvatten als het ijverige begin van een briljante studie of een schitterende loopbaan. Solidariteit is een doel voor ons allemaal en in de orde van de genade zijn we vereend door de bovennatuurlijke banden van de Gemeenschap der Heiligen.

Tegelijkertijd moeten we bedenken dat de besluiten en de verantwoordelijkheden in ieders persoonlijke vrijheid hun plaats hebben en dat daardoor de deugden ook volstrekt persoonlijk zijn, 'van de persoon'. Niettemin staat in deze liefdesstrijd niemand alleen — niemand is een losse versregel, zeg ik altijd maar. Op de een of andere manier helpen wij elkaar of anders berokkenen wij elkaar nadeel. We zijn allemaal schakels in dezelfde ketting. Vraag nu met mij aan God, Onze Heer, dat deze ketting ons aan zijn hart verankert, tot de dag komt waarop we Hem in de hemel van aangezicht tot aangezicht voor eeuwig zullen aanschouwen.

Hier zijn wij consummati in unum (Joh 17, 23), één in verlangen en intenties, gereed om deze ogenblikken van gesprek met de Heer te beginnen, met de hernieuwde wens werkzame instrumenten in zijn handen te zijn. Laat voor Jezus in het sacrament des altaars —hoe graag uit ik mijn geloof in de werkelijke tegenwoordigheid van de Heer in de Eucharistie— laat hier tegenover Hem in uw hart het heftige verlangen ontbranden met uw gebed een geweldige levenskracht uit te dragen. Een levenskracht die reikt tot het einde der aarde, tot aan de uiterste grenzen van de planeet, waar ook maar zich een mens bevindt die zijn bestaan edelmoedig in dienst stelt van God en van de zielen. Dank zij de onuitsprekelijke werkelijkheid van de gemeenschap van de heiligen trekken we immers gezamenlijk op —Sint Jan spreekt van cooperatores (3 Joh 8), medewerkers van de waarheid— in het vervullen van de plicht de waarheid en de vrede van de Heer te verspreiden.

Het is goed te overwegen op welke wijze we de Meester kunnen navolgen. Het is goed stil te staan en na te denken om rechtstreeks uit het leven van de Heer enige deugden te leren kennen die ons gedrag moet uitstralen als wij er werkelijk naar haken het koninkrijk Gods te verbreiden.