Lijst van punten

Verstandigheid, een noodzakelijke deugd

In de perikoop uit het Matteüsevangelie die we in de Mis van vandaag lezen, staat: In die tijd gingen de Farizeeën heen en beraadslaagden, hoe zij Jezus met een strikvraag zouden vangen (Mat 22, 15). Vergeet niet, dat dat systeem van huichelaars ook tegenwoordig een gebruikelijke tactiek is. Ik denk dat het onkruid van de Farizeeën op aarde nooit zal vergaan, het heeft zich altijd weelderig kunnen voortplanten. Misschien laat de Heer toe dat het groeit, opdat wij, zijn kinderen, ons gedragen als verstandige mensen; want de deugd der verstandigheid blijkt onmisbaar te zijn voor iemand die vanwege zijn positie moet adviseren, versterken, terechtwijzen, enthousiast maken, aanmoedigen. Dat is nu precies wat een christen, als apostel, met gebruikmaking van zijn gewone dagelijkse omstandigheden moet doen voor de mensen om hem heen.

Ik verhef nu mijn hart tot God en bid Hem, op voorspraak van de allerheiligste Maagd Maria —die in en boven de Kerk is: tussen Christus en de Kerk als behoedster, als koningin, als Moeder der mensen zoals zij dat is van Onze Heer Jezus Christus—; ik bid dat ons allen deze verstandigheid verleend mag worden en in het bijzonder hun die —te midden van de bloedbaan der maatschappij— willen werken voor God. Het is absoluut noodzakelijk dat we leren verstandig te zijn.

Moeder van de Kerk

Ik houd ervan in gedachten terug te gaan naar de jaren waarin Jezus bij zijn moeder was, jaren die bijna het hele leven van Onze Heer beslaan. Ik zie Hem als klein kind, wanneer Maria bezig is Hem te verzorgen, Hem kust en met Hem speelt. Ik zie Hem opgroeien onder de liefhebbende ogen van zijn Moeder en van de heilige Jozef, zijn vader hier op aarde. Met hoeveel tederheid en fijngevoeligheid moeten Maria en de heilige patriarch in Jezus' jeugd voor Hem gezorgd hebben en hoeveel zullen zij niet continu stilzwijgend van Hem geleerd hebben. Hun zielen zullen wel steeds meer op die van hun Zoon, Mens en God, zijn gaan lijken. Daarom kent Maria —en na haar de heilige Jozef— als niemand anders de gevoelens van Christus' Hart, en zij beiden zijn de beste weg —ik zou haast zeggen de enige weg— om tot de Verlosser te komen.

“Dat de ziel van Maria in ieder van u moge zijn —schreef de heilige Ambrosius— opdat u de Heer looft. Dat de geest van Maria in eenieder moge zijn, opdat u zich in God verblijdt”. En deze kerkvader voegt er opmerkingen aan toe die op het eerste gezicht gedurfd lijken, maar die een duidelijk geestelijke betekenis hebben voor het leven van de gedoopte. “Naar het vlees is er maar één de Moeder van Christus; naar het geloof is Christus de vrucht van ons allen” (H. Ambrosius, Expositio Evangelii secundum Lucam, 2, 26 (PL 15, 1561)).

Als wij ons vereenzelvigen met Maria, als wij haar deugden navolgen, kunnen wij verkrijgen dat Christus door de genade geboren wordt in de ziel van heel veel mensen die zich met Hem zullen vereenzelvigen door de werking van de Heilige Geest. Als wij Maria navolgen, delen wij op een bepaalde manier in haar geestelijk moederschap. In alle stilte, zoals onze Vrouwe, onopvallend, haast zonder woorden, door het oprecht en consequent getuigenis van een christelijk leven, door edelmoedig voortdurend een fiat te herhalen, dat als iets intiems tussen ons en God vernieuwd wordt.

De grote liefde die hij voor Onze Lieve Vrouw koesterde en zijn gebrek aan theologische scholing brachten een goede katholiek ertoe mij de volgende anekdote te vertellen die ik nu herhaal, omdat deze —in al haar naïviteit— bij een weinig onderlegd persoon te verwachten is.

Beschouw het als een ontboezeming, zei hij tegen me: u moet mijn bedroefdheid over sommige dingen die tegenwoordig gebeuren, begrijpen. Tijdens de voorbereiding en het verloop van het huidige Concilie is er voorgesteld het 'thema de Maagd Maria' mee te nemen. Zo werd het letterlijk gesteld: 'het thema'. Spreken kinderen op die manier? Is dat het geloof dat de katholieken altijd beleden hebben? Sinds wanneer is de liefde tot Maria 'een thema', over de opportuniteit waarvan gediscussieerd kan worden?

Als er iets is, dat niet samengaat met liefde, dan is het wel krenterigheid. Ik ben niet bang om hier heel duidelijk te zijn; als ik dat niet zou zijn —ging hij verder— zou ik het een belediging van onze heilige Moeder vinden. Er is gediscussieerd over de vraag of het al dan niet opportuun was Maria de titel Moeder van de Kerk te geven. Ik vind het vervelend nog verder in details te treden. Zou de Moeder van God, en daardoor ook de Moeder van alle gedoopten, van alle ledematen, nu niet de Moeder van de Kerk zijn, de gezamenlijkheid van allen die gedoopt en herboren zijn in Christus, de zoon van Maria?

Ik begrijp niet —ik citeer weer— waar die krenterigheid vandaan komt om zo zuinig te zijn met deze eretitel voor onze Vrouwe. Het geloof van de Kerk is wel heel anders! Het 'thema' van de heilige Maagd. Zouden kinderen het 'thema' van de liefde jegens hun moeder aan de orde durven stellen, als het om hun eigen moeder ging? Zij houden van haar: punt uit! Als het goede kinderen zijn, houden zij veel van haar. Van een 'thema' —of een 'schema'— spreken alleen buitenstaanders, mensen die een geval bestuderen op de koele manier die bij abstracte probleemstellingen past. Tot zover de oprechte en vrome, maar niet geheel juiste ontboezeming van die eenvoudige en zeer brave ziel.